Terapeuci pedagogiczni

mgr Paulina Mycyk, mgr Joanna Szczęśniak

W trosce o jak najlepszy rozwój edukacyjno- wychowawczy naszych uczniów, od września 2019 roku, w Szkole Podstawowej nr 5 prowadzone są zajęcia indywidualne w grupach do 5 osób. Podstawowym celem działań dydaktyczno- wychowawczych- realizowanych w trakcie omawianych zajęć- jest przygotowanie uczniów do samodzielnego życia- zgodnie z ich potrzebami, możliwościami, zainteresowaniami oraz oczekiwaniami otoczenia społecznego. Uważamy, że taka forma zajęć ma korzystny wpływ na prawidłowy rozwój uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. wzmacnia ich samoocenę i motywację do nauki.

W ramach zajęć dydaktyczno- wyrównawczych realizowane są następujące bloki edukacyjne: funkcjonowanie osobiste i społeczne, zajęcia rozwijające komunikowanie się, zajęcia rozwijające kreatywność, wychowanie fizyczne, religia. Nadrzędnym celem działań zawartych w powyższych blokach edukacyjnych  jest wszechstronne wspieranie rozwoju osobistego i społecznego danego ucznia. Organizując pracę dydaktyczno- wychowawczą opieramy się na indywidualnych potrzebach i możliwościach naszych uczniów. Staramy się tak dobierać treści edukacyjne, metody oraz formy pracy, aby każdy z naszych uczniów miał możliwość odnoszenia sukcesów edukacyjnych oraz kształtowania pozytywnego obrazu samego siebie.

Jednym z ważniejszych problemów współczesnej szkoły jest zagadnienie niepowodzeń szkolnych. W związku z tym szczególne znaczenie przywiązuje się obecnie do działalności terapii pedagogicznej. Ukierunkowana ona jest na korygowanie i kompensowanie zaburzeń psychoruchowych dziecka.
Terapia pedagogiczna to oddziaływanie kompleksowe, polegające na ćwiczeniu funkcji zaburzonych (korekcja) i ćwiczeniu również funkcji niezaburzonych, aby stały się wsparciem lub zastępstwem dla funkcji zaburzonych (kompensacja).
Do podstawowych celów pracy terapeutycznej będzie należało:
1. Usprawnienie zaburzonych procesów psychomotorycznych istotnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania.
2. Ćwiczenie sprawności czytania i pisania.
3. Oddziaływanie psychoterapeutyczne ogólnie uspakajające, a równocześnie aktywizujące uczniów.
ZAJĘCIA TERAPII PEDAGOGICZNEJ UWZGLĘDNIAJĄ NASTĘPUJĄCE ZASADY PEDAGOGICZNE:
1) Zasadę indywidualizacji środków i metod oddziaływania korekcyjnego.
Dzieci z fragmentarycznymi zaburzeniami rozwoju wymagają dodatkowej pomocy w postaci indywidualnego oddziaływania pedagogicznego, ponieważ ich możliwości percepcyjne uniemożliwiają efektywne uczenie się w nauczaniu masowym. Istnieje także duże zróżnicowanie rodzajów, zakresu i głębokości zaburzeń rozwojowych, a tym samym trudności w nauce. Indywidualizacja musi być również stosowana w trakcie zajęć zespołowych.
2) Zasadę powolnego stopniowania trudności;
Zgodnie z tą zasadą należy stopniować trudności, zwracając uwagę na objętość opracowanego materiału, przystępność dla ucznia, postępy w nauce i punkt wyjścia materiału programowego, tzn. poziom czytania i pisania: tempo, biegłość, płynność, poprawność czytania, czytanie ze zrozumieniem; tempo pisania, stronę graficzną pisma, zasób słownictwa i umiejętność konstruowania wypowiedzi pisemnej, poprawność ortograficzną i gramatyczną w kontekście rzeczywistych umiejętności dziecka i wymagań programowych klasy, do której uczęszcza. Uczeń w sposób namacalny powinno odczuć, że pokonuje trudności i dokonuje postępu w zakresie swojej wiedzy i umiejętności.
3) Zasadę korekcji zaburzeń;
Jest to niezmiernie ważna zasada, gwarantująca skuteczność oddziaływania pedagogicznego. Podczas zajęć najwięcej czasu trzeba poświęcić na ćwiczenie funkcji najgłębiej zaburzonych i najsłabiej opanowanych umiejętności przestrzegając zasady stopniowania trudności i zasady indywidualizacji.
4) Zasadę kompensacji zaburzeń;
Niezmiernie ważne jest łączenie ćwiczeń funkcji zaburzonych z ćwiczeniami funkcji bardziej sprawnych, aby utworzyć właściwe mechanizmy kompensacyjne. Uczniowie napotykający trudności w opanowaniu poszczególnych umiejętności uruchamiają często niewłaściwe mechanizmy obronne, np. uczą się na pamięć bez zrozumienia, „czytają” z pamięci. Zadaniem jest uruchomienie tych mechanizmów psychologicznych, w których funkcje sprawniejsze wspierają czynności funkcji zaburzonych.
5) Zasadę systematyczności;
Zasada ta dotyczy systematyczności i częstotliwości ćwiczeń korekcyjnych i korekcyjno-kompensacyjnych. Jej przestrzeganie wpływa bardzo korzystnie na opanowanie i utrwalenie nabytej wiedzy i umiejętności. Długotrwałe przerwy powodują najczęściej częściowy lub całkowity regres, co zmniejsza skuteczność terapii. Jest to bardzo charakterystyczne dla dzieci o pamięci krótkotrwałej, charakteryzującej się brakiem transferu, lub dla dzieci o rozwoju poniżej przeciętnej.
6) Zasadę ciągłości oddziaływania psychoterapeutycznego.
Działania wychowawcze o charakterze psychoterapeutycznym powinny towarzyszyć zabiegom dydaktycznym przez cały czas trwania zajęć terapeutycznych, a w pierwszym okresie odgrywać będą rolę dominującą.
Psychoterapia rozumiana jako świadome i celowe wpływanie środkami psychicznymi na osobowość człowieka, bądź na sposób jego uczestnictwa w procesach społecznych, aby umożliwić mu optymalne funkcjonowanie psychiczne.
7. Pozytywne wzmacnianie uczniów.
8. Zaangażowanie rodziców w pomoc terapeutyczną.
ZAJĘCIA KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNE UWZGLĘDNIAJĄ:
1. Ćwiczenia wrażliwości słuchowej.
2. Ćwiczenia rytmiczne.
3. Ćwiczenie koordynacji słuchowo-ruchowej.
4. Ćwiczenie słuchu fonematycznego
5. Ćwiczenie pamięci słuchowej.
6. Ćwiczenia usprawniające spostrzeganie wzrokowe.
7. Ćwiczenie koordynacji wzrokowo- ruchowej,
8. Ćwiczenia spostrzegania figury i tła, stałości spostrzegania, spostrzeganie stosunków przestrzennych
9. Ćwiczenie koncentracji i pamięci wzrokowej.
10. Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej.
11. Ćwiczenia ogólnej sprawności ruchowej.
12. Ćwiczenia sprawności manualnej.
13-14. Ćwiczenia graficzne.
15. Ćwiczenia koordynujące współdziałanie funkcji percepcyjno-motorycznych
16-17.Ćwiczenia funkcji wzrokowych na materiale słowno – literowym.
17-18.Ćwiczenia na materiale zdaniowo- wyrazowo- sylabowym.
19-20.Ćwiczenia w różnicowaniu „i" i, j" w pisaniu
21-27.Ćwiczenia w pisaniu ortogramów: „rz", „ż", „ó", „u", „ch", „h".
28. „Nie” – pisownia łączna i rozdzielna.
29. Wielka litera.
30. Ortografia znajomość reguł.
31-32. Ćwiczenia na czytanie ze zrozumieniem.
33-34. Treningi pisania
ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW I ICH OCENA.
Postępy w terapii uczniów będą zależały od wielu czynników:
- Inteligencji ucznia;
- Rodzaju zaburzeń oraz ilości zaburzeń;
- Zakresu i głębokości zaburzeń;
- Reakcji emocjonalnych ucznia
- Kondycji psychofizycznej ucznia;
- Współpracy rodziców z terapeutą;
- Współpracy terapeuty z innymi nauczycielami;
- Motywacji ucznia;
Podczas terapii obserwuje się postępy uczniów w oparciu o przygotowane ćwiczenia i zachęcania do wysiłku, poprzez stwarzanie sytuacji uczniom do prezentowania swoich wiadomości i umiejętności na zajęciach własnej samoocena uczestników zajęć.
Zajęcia prowadzone są przez specjalnie przygotowanych do tego terapeutów pedagogicznych. Grupa dzieci liczy kilku uczestników i tworzona jest najczęściej według wieku dzieci. Podstawą do zakwalifikowania na zajęcia są wyniki diagnozy przeprowadzonej w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej.
Rodzaje ćwiczeń oraz stopień trudności dobiera nauczyciel prowadzący, uwzględniając: wiek dziecka i jego predyspozycje rozwojowe, rodzaj zaburzeń oraz występujące trudności w uczeniu się. Terapia pedagogiczna odbywa się w gabinecie terapeuty pedagogicznego.