Szkoła Podstawowa nr 5 im. Jana III Sobieskiego w Szczecinku w Szczecinku

Szczecinek

Szczecinek
 


(kaszub. Nowé Szczëtno, niem. Neustettin, szw. Nien Stettin, łac. Nova Stetin) – miasto w północno-zachodniej Polsce, na Pomorzu Zachodnim, siedziba władz powiatu szczecineckiego, gminy miejskiej i wiejskiej Szczecinek. Miasto na pograniczu Pojezierza Drawskiego i Pojezierza Szczecineckiego, położone pomiędzy trzema jeziorami: Trzesiecko, Wielimie i Wilczkowo. Założony w 1310 roku przez księcia Warcisława IV od razu otrzymał prawa miejskie.
W Szczecinku krzyżują się droga krajowa nr 11 i nr 20, a swój bieg rozpoczyna droga wojewódzka nr 172. Miasto jest też istotnym węzłem kolejowym, łącząc trasy nr 210, 404 i 405.
Według danych GUS z 1 stycznia 2011 roku, Szczecinek miał 38 977 mieszkańców. Czyni go to szóstym pod względem ilości mieszkańców ośrodkiem miejskim województwa zachodniopomorskiego i 116. w Polsce.

Położenie

Szczecinek leży we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie szczecineckim. Według danych urzędu miasta z 2010 roku, Szczecinek ma obszar 48,63 km².
Miasto znajduje się na pograniczu dwóch mezoregionów – we wschodniej części Pojezierza Drawskiego i północnej części Pojezierza Szczecineckiego (regiony te należą z kolei do dwóch różnych makroregionów).
Historycznie miasto jest położone na Pomorzu Zachodnim.
W 2010 roku miasto graniczyło z następującymi wsiami położonymi w gminie wiejskiej Szczecinek: Gałowo, Marcelin, Godzimierz, Turowo, Parsęcko, Buczek/Żółtnica.

Symbole i nazwa miasta

W herbie miasto otrzymało czarnego książęcego gryfa na złotym polu (gryf kaszubski) odwróconego w prawo (wg stron heraldycznych), oraz srebrną rybę – prawdopodobnie jesiotra, już w średniowieczu osobliwość tutejszych jezior.
Nazwa miasta Nowy Szczecin wyraźnie nawiązywała do Szczecina, stolicy Księstwa Pomorskiego, przed jego podziałem w roku 1295.

Historia

We wczesnym średniowieczu na Wzgórzu Przemysława (zwanym też Wzgórzem Bismarcka) istniał gród. Dwa inne grodziska „Trzesieka” i „Zamek” położone były nad brzegiem jeziora. Wszystkie one uległy zniszczeniu na początku XII w., być może w okresie walk Bolesława Krzywoustego o Pomorze.
Przełom XIII i XIV wieku to na Pomorzu czas ekspansji Brandenburgii. Dla przeciwstawienia się jej książę wołogoski Warcisław IV w 1310 r. założył miasto Nowy Szczecin – dziś Szczecinek. Miasto powstało na południe od istniejącej już osady rybackiej Kiecz położonej u brzegów jeziora Wielimie. Teren przeznaczony na lokację był wybitnie obronny, otoczony wodami dwóch jezior, rzekami i bagnami.
Zmiana dróg handlowych z Pomorza do Wielkopolski, na skutek przyłączenia w roku 1368 Drahimia do Polski, podcięła nadzieję na gospodarczą pomyślność Szczecinka.
W wyniku podziału księstwa między braci w roku 1367, Szczecinek przypadł wraz z okręgiem Warcisławowi V. Księstwo szczecineckie przetrwało do jego śmierci w 1390 r.
W okresie wojen polsko-krzyżackich, na zamku w Szczecinku odbyły się dwa zjazdy: w 1409 i 1423 r. Uczestniczyli w nich książęta pomorscy, mistrzowie krzyżaccy, a w drugim także Eryk Pomorski król Danii, Szwecji i Norwegii.
W latach 1581-1592 nasiliły się walki z czarownicami. W tym czasie spalono za czary prawie 30 osób.
W pierwszej połowie XVII wieku zamek stanowił oprawę wdowią Gryfitów. Rezydowała tu księżna Anna Maria, a po niej księżna Jadwiga.
W okresie wojny trzydziestoletniej (1618-1648) przemarsze wojsk wszystkich walczących armii, rabunki, napady i choroby zubożyły ludność miasta.
W roku 1640 księżna Jadwiga ufundowała jeden z pierwszych na Pomorzu Zachodnim gimnazjów. Koniec XVIII wieku i wiek XIX to okres względnej prosperity.
W 1724 r. utworzono powiat Neustettin,
W 1780-1784 obniżono znacznie wody jezior Wielimie i Trzesiecko, odsłaniając wiele gruntów. Szczecinek otrzymał połączenie z innymi miastami (w drugiej połowie XIX stał się węzłem kolejowym), zaczął się rozwijać przemysł, a liczba ludności wzrastać.
Szczecinek w lutym 1807 r. zajęły wojska generała Łubieńskiego. W ciągu następnych lat kwaterowały tu dziesiątki tysięcy żołnierzy. Katastrofa Wielkiej Armii i jej odwrót spod Moskwy miały swój finał w Szczecinku. W kilku zbiorowych mogiłach pochowano tu ponad 100 żołnierzy zmarłych z zimna i wyczerpania.

W okresie międzywojennym miasto stało się znanym i popularnym ośrodkiem turystycznym, do czego w dużym stopniu przyczyniły się uroczyste obchody 600-lecia Szczecinka.
W czasach hitlerowskich wzniesiono w mieście dwa duże kompleksy koszar i system umocnień Wału Pomorskiego na zachód od miasta. Stąd we wrześniu 1939 r. ruszył na Polskę XIX Korpus Armijny gen. H. Guderiana. Miasto zostało zdobyte 27 lutego 1945 r. (a nie jak do niedawna sądzono 28 lutego) przez oddziały 32 Dyw. Kaw. Gwardii pod dowództwem generała J. P. Kałużnego, po krótkiej jednodniowej walce.
W 1959 do miasta została przyłączona wieś Raciborki, a w 2010 wsie Trzesieka i Świątki.

Zabytki

Cały obszar Starego Miasta został wpisany do rejestru zabytków. Zabytki chronione prawem w Szczecinku:
  • Wieża kościelna św. Mikołaja – budowla z XVI wieku, jedyna pozostałość po późnogotyckim kościele pw. św. Mikołaja, rozebranego w 1909 roku. Od 1958 roku budynek należy do Muzeum Regionalnego.
  • Kościół Narodzenia NMP – neogotycki kościół (wzorowany na gotyku północnoniemieckim), został wybudowany w latach 1905-1908, posiada wieżę o wysokości 78 m. Świątynia posiada część wyposażenia, przeniesionego ze starego kościoła św. Mikołaja, m.in. wapienne epitafium Doroty A. Westreglen z 1621 r., żony starosty szczecineckiego Piotra Somnitza oraz na galeriach sześć mosiężnych żyrandoli-pająków z pierwszej połowy XVII w.
  • południowe skrzydło Zamku Książąt Pomorskich (ul. Adama Mickiewicza 2A) – pochodzi z pierwszej połowy XIV wieku i zbudowane zostało w miejscu wcześniejszego grodziska słowiańskiego. Początkowo zamek znajdował się na wyspie jeziora Trzesiecko, lecz po obniżeniu poziomu wód znalazł się na półwyspie.
  • parafialna cerkiew prawosławna pw. Świętej Trójcy (ul. Szkolna 6) – dawniej będąca bożnicą
  • budynek dawnego gimnazjum – budynek wzniesiono w stylu eklektycznym, w latach 1879–1880. Budynek usytuowany jest w śródmieściu, na północny zachód od dawnego rynku miejskiego (Plac Wolności), w północnej pierzei ul. Szkolnej 1.
  • spichlerz (pl. gen. Józefa Sowińskiego 4) – obecny spichlerz został wybudowany ok. 1850 roku. Dolne partie murów, od strony Niezdobnej, wykonano z kamienia polnego, górne z wyjątkiem ścian szczytowych są szachulcowe z wypełnieniem ceglanym.
  • spichlerz (ul. Junacka)
  • budynek dawnego urząd powiatowego (ul. 3 maja 2)
  • Park Miejski w Szczecinku położony wzdłuż jeziora Trzesiecko. W najważniejszej swej części założony został w latach 1875-1903 na terenie wcześniej zalewanym przez wody jeziora. Najstarsza część parku znajduje się w pobliżu Zamku Książąt Pomorskich. Park rozciąga się wzdłuż całej długości miasta. Jest w nim ok. 2 tys. drzew liczących ponad 100 lat. Do najcenniejszych okazów należą 150-letnie dęby szypułkowe. Obok drzew powszechnie spotykanych występują też liczne drzewa egzotyczne: grujecznik japoński, świerk kłujący, sosna wejmutka, daglezja, tuja, jodła kaukaska, cyprysik, choina kanadyjska. Pod wpływem uroku parku niemiecki kompozytor Richard Strauss napisał operę Daphne w 1934 r.

Obiekty turystyczne:

  • Wyciąg do nart wodnych o długości 1080 metrów.
  • Ratusz w Szczecinku z XIX wieku – neogotycki z elementami romańskimi.
  • Dom dyrektorów z XIX wieku – wybudowany dla potrzeb gimnazjum
  • schrony Wału Pomorskiego – zlokalizowane przy szosie do Barwic koło kempingu. Na zachód od miasta przebiegały umocnienia, wchodzące w skład Wału Pomorskiego, budowanego przez hitlerowców od 1933 r. W końcu lutego 1945 r., wbrew nadziejom Niemców, nie zdołały one powstrzymać ofensywy wojsk sowieckich, które zajęły miasto i wkrótce potem opuszczoną linię umocnień. Schrony te, popularnie zwane „bunkrami”, blokowały przesmyk między jeziorem Trzesiecko i Wielimie. W bliskim sąsiedztwie szosy znajdują się dwa „bunkry” – mniejszy w lesie na południe od drogi i większy na północ od niej.
  • Kościół Ducha Świętego – wzniesiony w 1923 r., jako jedyny wówczas katolicki kościół w mieście.
  • Cmentarz wojenny (przy ul. Władysława Cieślaka) – na cmentarzu w zbiorowych mogiłach spoczywa 4.429 żołnierzy sowieckich z 2 Frontu Białoruskiego oraz 39 żołnierzy polskich z 1 Armii Wojska Polskiego. Prochy ich ekshumowano ze 143 miejscowości i pobojowisk województw koszalińskiego, słupskiego i pilskiego. Przytłaczająca większość z nich to mogiły bezimienne. Na cmentarzu wznosi się pomnik, symbolizujący przełamanie pierścienia umocnień Wału Pomorskiego.
  • Cmentarz żydowski w Szczecinku
  • Kalwaria Szczecinecka
  • Wzgórze św. Jerzego
  • Wieża Przemysława (Bismarcka)
  • Koszary poniemieckie/poradzieckie przy ulicach Kościuszki i Słowiańskiej
  • Muzeum Regionalne znajduje się w nowej siedzibie przy ulicy Szkolnej, w pobliżu centrum. Prezentuje ono zarówno zbiory dotyczące regionu, jak i wystawy czasowe bądź stałe na inne tematy (sztuka, historia)

Pomniki

  • Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego,
  • Pomnik Zdobywców Wału Pomorskiego – łańcuchy otaczające ten pomnik pochodzą z pancernika Gneisenau,
  • Pomnik Żołnierzy II Wojny Światowej,
  • Pomnik J.S. Kaulfussa (poł. XIX w.) – pomnik poświęcony jest pamięci wybitnego dyrektora szczecineckiego gimnazjum w latach 1824-1832. Dzięki niemu gimnazjum szczecineckie z podupadającego, zagrożonego likwidacją, stało się znane z wysokiego poziomu nauczania na całym Pomorzu Zachodnim. Zmarłemu przedwcześnie wdzięczni uczniowie wznieśli pomnik z napisem: Tu spoczywa w Bogu Jan Samuel Kaulfuss – jego dobre czyny przeszły na innych.
  • Pomnik Adama Giedrysa (odsłonięcie pomniku nastąpiło 10.10.09 r.)
  • Pomnik Jana Pawła II przy kościele pw. św. Franciszka z Asyżu na ul. Bukowej

Edukacja

W mieście znajduje się 1 przedszkole publiczne i kilka przedszkoli niepublicznych. W Szczecinku mieści się także Szkoła Muzyczna I i II st. im. Oskara Kolberga.
Szkoły podstawowe
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. Armii Krajowej
  • Szkoła Podstawowa nr 6 im. Zdobywców Wału Pomorskiego
  • Szkoła Podstawowa nr 7 im. Noblistów Polskich
  • Integracyjna Szkoła Podstawowa przy Zespole Szkół im. Jana III Sobieskiego
Gimnazja
  • Gimnazjum nr 1 im. Zjednoczonej Europy
  • Gimnazjum nr 2 przy Zespole Szkół im. Jana III Sobieskiego
  • Gimnazjum nr 3
  • Gimnazjum przy Prywatnym Liceum Ogólnokształcącym
  • Gimnazjum Integracyjne
  • Społeczne Gimnazjum
Szkoły średnie
  • I Liceum Ogólnokształcące im. Księżnej Elżbiety
  • Zespół Szkół Nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej
  • Zespół Szkół Nr 3 (dawne technikum budowlane)
  • Zespół Szkół Nr 5
  • Zespół Szkół Nr 2 im. Księcia Warcisława IV
  • Prywatne Liceum Ogólnokształcące
  • Społeczne Liceum Ogólnokształcące
Szkoły wyższe
  • Wyższa Szkoła Kupiecka w Łodzi, wydział zamiejscowy w Szczecinku
  • Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi, wydział zamiejscowy w Szczecinku

Kultura

Kino Wolność - 11 stycznia 2007 roku w mieście został oddany do użytku budynek, w którym mieści się kino Wolność, Samorządowa Agencja Promocji i Kultury (SAPiK) i mała sala teatralna.
Z miasta dosyć regularnie wyjeżdża tzw. Operobus, dowożący mieszkańców do Szczecina, na Operę na Zamku. Czasami organizowane są także występy teatralne grup ze Szczecina na placu przed Zamkiem w Szczecinku.
Promocją miasta i organizacją życia kulturalnego zajmuje się Samorządowa Agencja Promocji i Kultury, powstała z połączenia m.in. Szczecineckiego Ośrodka Kultury i Młodzieżowego Domu Kultury.
Na przełomie czerwca i lipca tradycyjnie odbywają się tzw. Imieniny Miasta, czyli Księżnej Jadwigi.
Lokalnymi czasopismami wydawanymi w mieście są: Dwutygodnik „Temat” oraz czasopismo „Nasz Powiat”. W Szczecinku działa także redakcja Głosu Koszalińskiego, Radia Koszalin, Radia Eska oraz korespondent Głosu Szczecińskiego. Dwie szczecineckie telewizje kablowe prowadzą własne kanały lokalne (TV Gawex, TV Zachód).

Sport

Swoją siedzibę ma tutaj klub sportowy Darzbór Szczecinek oraz reaktywowany klub Wielim Szczecinek. Obydwa kluby prowadzą sekcje piłkarskie młodzików i seniorów, poza tym Darzbór posiada jeszcze sekcje akrobatyki sportowej, kajakarstwa oraz koszykówki. Klub dochował się w swojej historii nawet mistrzów świata.
Mieszkańcy mają dostęp do wielu szkółek sportowych m.in. sztuk walki oraz do sekcji sportowej (np. tenisowej czy pływackiej).
Miasto stało się już tradycyjnym gospodarzem wielu imprez związanych z triathlonem czy pięciobojem.
  • Akademia Piłkarska
  • Klub Tenisowy Szczecinek
  • Klub Płetwonurków „Murena” w Szczecinku
  • Klub Sportów Walki Szczecinek
  • Klub Strzelecki Impuls Szczecinek
  • Miejski Klub Pływacki Szczecinek
  • Żeglarski Międzyszkolny Klub Sportowy „Orlę”
  • Stowarzyszenie Promocji Sportów Motorowych SCS Szczecinek
  • Klub Sportów Walki Berserkers Team
  • Miejski Klub Sportowy Gryf Szczecinek
  • Klub Sportów Walki NAJA KAI
  • Stowarzyszenie Sportowe Badminton Szczecinek

Obiekty sportowe

  • największy w Europie, a trzeci na świecie wyciąg do nart wodnych (1100 m)
  • hala sportowa przy ulicy Wiatracznej (Gimnazjum nr 2)
  • basen miejski
  • Stadion OSiR
  • skate park
  • korty tenisowe OSiR
  • ścianka wspinaczkowa
  • strzelnica sportowa
  • hala sportowa przy ulicy Jasnej (Szkoła Podstawowa nr 4)
  • hale sportowe przy szkołach
  • hala lekkoatletyczna „Ślusarnia”
  • boisko do plażowej piłki siatkowej

Administracja

Szczecinek ma status gminy miejskiej. Mieszkańcy Szczecinka wybierają do swojej rady miasta 21 radnych. Organem wykonawczym władz jest burmistrz. Siedzibą władz miasta jest ratusz na placu Wolności.
Burmistrzowie Szczecinka:
  • Marian Tomasz Goliński (PiS) (czerwiec 1990 – październik 2005)
  • Jerzy Hardie-Douglas (PO) (od 1 stycznia 2006)
Szczecinek jest członkiem Związku Miast Polskich, Komunalnego Związku Celowego Gmin Pomorza Zachodniego „Pomerania” oraz Stowarzyszenia Gmin Pojezierza Drawskiego.
Miasto jest siedzibą Starostwa Powiatu Szczecineckiego oraz wiejskiej gminy Szczecinek. W mieście znajduje się także sąd rejonowy i prokuratura rejonowa.

Podział administracyjny

Rada miasta utworzyła 11 jednostek pomocniczych miasta, którymi są osiedla w większości nazwane wg największych ulic: Pilska-Raciborki, Szczecińska-Gdańska, Mickiewicza-Chełmińska, Centrum, Kopernika-Winniczna, Słowiańska-Łódzka, Wodociągowa-Rzeczna, Mierosławskiego-Wiatraczna, Koszalińska-Kołobrzeska, Zachód I, Zachód II.
Szczecinek włączając w swoje granice mniejsze miejscowości posiada także integralne części miasta: Bugno, Chyże, Czarnobór, Opoczyska, Raciborki, Świątki, Trzesieka.

Miasta partnerskie

  • Bergen op Zoom – Holandia
  • Neustrelitz – Niemcy
  • Noyelles-sous-Lens – Francja
  • Söderhamn – Szwecja


żródło: wikipedia.org