Klasy integracyjne

 
„Po­wiedz mi, a za­pomnę.
Po­każ mi, a za­pamiętam.
Pozwól mi zro­bić, a zro­zumiem.”

KONFUCJUSZ

Klasa integracyjna.

Klasa integracyjna jest to  zespół, w którym uczy się 15-20 uczniów, w tym 1-5 dzieci z niepełnosprawnościami z aktualnym dokumentem Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Dokument ten wydawany jest przez Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną na określony etap edukacyjny:  roczne przygotowanie przedszkolne- klasa „0”, na czas nauczania zintegrowanego- klasy I-III, jest to I etap edukacyjny  oraz klasy IV-VIII, czyli II etap edukacyjny.
W naszej placówce każdej klasie/oddziale (ODDZIAŁ PRZEDSZKOLNY) integracyjnym pracuje jednocześnie dwóch nauczycieli- oprócz prowadzącego zajęcia przy uczniach zawsze znajduje się nauczyciel wspomagający.
Uczniowie w klasie integracyjnej realizują wspólne treści programowe, ale wobec niepełnosprawnych stosowane są inne formy i metody pracy. Muszą one uwzględniać zarówno rodzaj dysfunkcji konkretnego dziecka, jak i specyfikę jego rozwoju. Istotne jest to, że wszystkie dzieci uczą się i przebywają razem – nie w oddzielnych miejscach klasy, ale siedząc obok siebie i współpracując ze sobą. A ponieważ w klasie integracyjnej uczą się dzieci o różnych odchyleniach w stanie zdrowia, pedagog specjalny nie może być znawcą jednego rodzaju dysfunkcji, musi umieć wspierać rozwój uczniów o różnych potrzebach specjalnych.
Nauka w klasie integracyjnej opiera się na zasadach tolerancji i empatii wobec siebie, zrozumienia i doświadczania przyjaźni ponad podziałami społecznymi . Nasza społeczność szkolna jest otwarta na potrzeby innych. Kształcimy powszechny nawyk pomagania jeden drugiemu w potrzebie.  Zasada ta obejmuje również uczniów niepełnosprawnych, którzy też mają dostrzegać potrzeby swoich zdrowych rówieśników. W ten sposób uczniowie od najmłodszych lat wzrastają wśród swoich kolegów /koleżanek, którzy codziennie przezwyciężają swoje trudności wynikające z dysfunkcji jakie posiadają i w sposób naturalny akceptują ich odmienność.
Wśród dzieci powstaje pewien rodzaj relacji opierający się na przeświadczeniu, że każde z nich – bez względu na to, jakie jest – ma swoje miejsce w klasie i zasługuje na poszanowanie jego odrębności.
                                                                                                                                    

Nauczyciele w klasie integracyjnej

W klasie integracyjnej współpracuje ze sobą dwóch nauczycieli: nauczyciel wiodący i wspomagający (nazywany też wspierającym), którzy współorganizują edukację/nauczanie, wychowanie i  opiekę dzieci pełnosprawnych i niepełnoprawnych.
W naszej szkole nauczyciel wiodący, który realizuje program,  również jest specjalistą posiadającym odpowiednie kwalifikacje do pracy z uczniami z niepełnoprawnością.
 
Zadania nauczyciela wiodącego:
1. Opracowanie i realizacja planu nauczania.
2. Bieżąca konsultacja z nauczycielem wspierającym:
- tematu zajęć edukacyjnych (wskazanie podstawowych wiadomości i umiejętności),
-ćwiczeń realizowanych na zajęciach,
-zakresu sprawdzanych wiadomości i umiejętności (przedstawienie propozycji testów sprawdzających),
-sposobu włączenia dziecka niepełnosprawnego poprzez odpowiedni dobór metod i form pracy.
3. Diagnozowanie uczniów pełnosprawnych.
4. Bieżący rejestr postępów uczniów (ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów, klasyfikowanie, ocenianie zachowania).
5. Opracowanie i realizacja planu pracy z uczniem zdolnym oraz programu pomocy specjalistycznej zgodnie z potrzebami dzieci.
6. Współpraca z rodzicami uczniów.
 
Nauczyciel wspomagający (nazywany też wspierającym) to nauczyciel z odpowiednim przygotowaniem – pedagog specjalny. Na co dzień jest to osoba, która bezustannie „czuwa” przy dzieciach, zarówno podczas zajęć lekcyjnych jak i przerw. Włącza się on do planowania pracy dydaktycznej i wychowawczej. Pomaga uczniom mającym trudności zarówno w przyswojeniu
i realizacji wyzwań dydaktycznych jak i w przystosowaniu społecznym.  Nauczyciel wspomagający dba o to, by każde dziecko miało odpowiednio do własnych potrzeb dostosowane formy i metody nauczania.
Niektórzy z naszych uczniów, aby realizować materiał programowy, potrzebują ciągłej obecności nauczyciela- „cienia”, który pomaga przezwyciężyć trudności w edukacji wynikające z dysfunkcji jaką posiadają. Inni świetnie sobie radzą z niewielką pomocą nauczyciela. Wszystko to zależy od rodzaju niepełnosprawności jaką posiadają nasi uczniowie. Do każdego dziecka podchodzi się indywidualnie, w zależności od potrzeb.
 Zadania nauczyciela wspomagającego:
1. Dokonanie diagnozy wstępnej dziecka niepełnosprawnego:
- zapoznanie się z dokumentacją i opinią poradni psychologiczno – pedagogicznej, lekarza, innych specjalistów, rodziców,
2. Opracowanie i realizowanie wspólnie z innymi specjalistami planu terapii indywidualnej, w szczególności:
-zespołowe ustalanie zakresu, metod i form pracy rewalidacyjnej, rehabilitacyjnej i terapeutycznej,
-koordynowanie działań specjalistów.
3. Prowadzenie dokumentacji ucznia (orzeczenia, opinie, dokumenty związane z dzieckiem niepełnosprawnym).
4. Modyfikacja programu nauczania – bieżąca i systematyczna konsultacja z nauczycielem prowadzącym w celu maksymalnego włączenia dziecka do zajęć.
5. Opracowywanie i przygotowywanie pomocy dydaktycznych dla uczniów niepełnosprawnych, indywidualnych kart pracy.
6. Nauczyciel wspierający nie przygotowuje samodzielnie sprawdzianów i testów, ale dostosowuje je do możliwości ucznia wraz z nauczycielem prowadzącym .
7. Nauczyciel przygotowuje częściowo arkusze dostosowań (diagnoza na podstawie orzeczenia lub opinii poradni psychologiczno – pedagogicznej).
8. Systematyczne ocenianie postępów dziecka na podstawie obserwacji.
9. Udzielanie pomocy rodzicom dziecka niepełnosprawnego (rozmowy indywidualne, kierowanie do odpowiednich instytucji, informowanie o potrzebie wyposażenia dziecka niezbędny sprzęt i pomoce dydaktyczne, wskazówki dotyczące pracy z dzieckiem w domu).

Jakie są „plusy” klasy integracyjnej dla dzieci niepełnoprawnych?:

• możliwość realizacji obowiązku szkolnego w przyjaznym środowisku
• fachową opiekę terapeutyczną (pedagog specjalny, psycholog, pedagog szkolny, logopeda, rehabilitant, terapeuta pedagogiczny)
• nawiązywanie  przyjaźni z rówieśnikami
• ciekawe zajęcia dodatkowe (rewalidacyjne, logopedyczne, terapeutyczne, rehabilitacyjne), podczas których nie tylko ćwiczą i się uczą, ale przede wszystkim dobrze bawią
• swobodę funkcjonowania w środowisku osób pełnosprawnych
• umiejętność racjonalnej oceny swoich trudności i umiejętności
• sprzyjające warunki do pełniejszego rozwoju społecznego i emocjonalnego
• poczucie bezpieczeństwa

Jakie są „plusy” klasy integracyjnej dla dzieci pełnosprawnych?:

• wychowanie w duchu przeżywania pojęcia  empatia i tolerancja
• zachowań prospołecznych uczą się w praktyce
• „odmienność” nie jest dla nich czym dziwnym
• realizują program nauczania szkoły masowej, mając jednocześnie  wyjątkowo troskliwą opiekę dwóch nauczycieli, którzy docierają do każdego ucznia indywidualnie
• mniej liczne klasy
• mniejsze ryzyko zagrożenia niedostosowaniem społecznym

 Praca wychowawcza w klasie integracyjnej.

Praca wychowawcza w klasie integracyjnej nastawiona jest na wielokierunkowość, ponieważ współistnienie dzieci  pełnosprawnych i niepełnosprawnych w społeczności szkolnej jest bardzo trudnym zagadnieniem.  Jako nauczyciele,  mamy pełną świadomość  tego, że integrowanie dzieci niepełnoprawnych z ich zdrowymi rówieśnikami  wymaga  specyficznej pracy dydaktycznej, a przede wszystkim wychowawczej.
Na co dzień:
-uczymy dzieci zgodnego funkcjonowania,
-czuwamy nad jakością kontaktów rówieśniczych,
-pomagamy w przezwyciężaniu barier,
-rozwijamy poziom empatii,
-uczymy tolerancji, ponieważ nie wszystkie dzieci zdrowe rozumieją sposób bycia i problemy swoich  niepełnosprawnych kolegów.
Każdego dnia „stoimy na straży” właściwych zachowań prospołecznych wśród uczniów, aby czuli się w naszych szkolnych murach bezpiecznie, co sprzyja pełniejszemu rozwojowi społecznemu i emocjonalnemu naszych podopiecznych.
 
 

Przygotowała:
mgr Kinga Pańczyk-Sidorczuk

n-l edukacji wczesnoszkolnej